वनस्पतीचे शास्त्रीय नाव:

इक्सोरा कोसिनेया (Ixora coccinea)

सामान्य नावे:

• कण्हेर
• रुख्मिणी
• संतान

वर्णन:

इक्सोरा कोसिनेया ही एक सदाहरित फुलझाड आहे, जी मुख्यतः आशियाच्या उष्ण कटिबंधीय आणि उपोष्णकटिबंधीय भागांमध्ये आढळते. या झाडाला छोट्या, नळीसारख्या लाल फुलांचे गुच्छ असतात. काही प्रकारांमध्ये पिवळ्या, गुलाबी किंवा केशरी फुलांचे प्रकारही आढळतात.

हे झाड प्रामुख्याने उद्याने, घरे आणि सार्वजनिक ठिकाणी सजावटीसाठी लावले जाते. साधारणतः याची उंची 3–6 फूट पर्यंत होते आणि झाड झुडूपासारखे पसरते.

हवामान आणि लागवडीसाठी योग्य अटी:

• सूर्यप्रकाश: भरपूर सूर्यप्रकाश किंवा अर्धसावली आवश्यक आहे.
• माती: चांगली निचरा होणारी, किंचित आम्लीय किंवा तटस्थ माती लागते.
• पाणी: मध्यम प्रमाणात पाणी द्यावे; पाणी साचणार नाही याची काळजी घ्या.
• तापमान: 20°C–30°C तापमान असलेल्या उष्ण हवामानात उत्तम वाढ होते.

उपयोग:

1. सौंदर्यवर्धक: बागा, घरे आणि सार्वजनिक ठिकाणे सजवण्यासाठी वापरले जाते.
2. औषधी उपयोग:
   • पारंपरिक औषधांमध्ये या झाडाचा उपयोग ज्वर, जखमा, आणि अतिसारासाठी केला जातो.
   • यामध्ये जंतूनाशक आणि अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म आहेत.
3. परागीकरण: झाडाची चमकदार फुले मधमाश्या आणि फुलपाखरांना आकर्षित करतात.

देखभाल कशी करावी?

• झाडाची नियमित छाटणी करून योग्य आकारात ठेवा.
• नियमितपणे समतोल खत द्या.
• किडींपासून संरक्षण करा, विशेषतः मावा आणि मेलीबगपासून.